"Για μια Κοινωνική Επιχείρηση Εργαζομένων Ελευθεροτυπίας"

Σήμερα, 21 Ιουλίου, η Ελευθεροτυπία θα γιόρταζε τα 37 της χρόνια. Ομως, η δεύτερη μεγαλύτερη εφημερίδα της Ελλάδας και το enet.gr, που βρισκόταν στην κορυφή των ειδησεογραφικών σάιτ, δεν λειτουργούν από τις 22 Δεκεμβρίου 2011. Η ιδιοκτησία σταμάτησε να καταβάλει δεδουλευμένα, οι εργαζόμενοι προχώρησαν σε απεργίες, επισχέσεις, καταγγελίες ατομικών συμβάσεων εργασίας.

Μπορούμε να μείνουμε σε αυτά, περιμένοντας την Χ.Κ. Τεγόπουλος επ' αόριστον, περιμένοντας να εμφανιστεί ο από μηχανής θεός, δηλαδή κάποιος νέος επενδυτής που θα σώσει την εφημερίδα, περιμένοντας πτώχευση ή ειδική εκκαθάριση ή ό,τι άλλο. Περιμένοντας δηλαδή πρωτοβουλίες άλλων.

Και μέχρι οι “άλλοι” να κινηθούν, αν κινηθούν, θα γράφουμε μέρες επίσχεσης ή ανεργίας και θα αγωνιούμε κάθε μέρα αν θα έχουμε ψωμί στο τραπέζι. Την ίδια ώρα που η δουλειά μας, η ανεξάρτητη δημοσιογραφία, θα ήταν χρήσιμη τόσο σε εμάς όσο και στη χώρα που στενάζει από το βάρος της πρωτοφανούς κρίσης.

Τι συμβαίνει στο χώρο του Τύπου το γνωρίζουμε. Η κρίση τον έχει χτυπήσει διπλά. Από τη μία απολύσεις και μειώσεις μισθών και από την άλλη αναξιοπιστία και εξάρτηση από συμφέροντα. Φτάσαμε στο σημείο σημαντικές ειδήσεις να αποσιωπούνται εντελώς για να μη θιγούν συγκεκριμένα πρόσωπα ή εταιρείες.

Ομως, η επιτυχία των έξι απεργιακών μας φύλλων, δείχνει ότι οι αναγνώστες μας είναι εδώ και μας περιμένουν. Ακόμη, μας περιμένουν νέοι αναγνώστες που έχουν βαρεθεί να προσπαθούν να κατανοήσουν κάθε είδηση προσθέτοντας ή αφαιρώντας το συμφέρον του κάθε ιδιοκτήτη ΜΜΕ. Μπορούμε να κάνουμε κάτι;

Μπορούμε! Να δημιουργήσουμε τα δικά μας (πληθυντικός αισιοδοξίας) ΜΜΕ. Το όχημα για να το κάνουμε είναι μια Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση. Μια κανονική επιχείρηση δηλαδή, που στηρίζεται στους κανόνες της Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας.

Θα χρειάζονταν πολλές παράγραφοι για να εξηγήσω εδώ τι είναι Κοινωνική και Αλληλέγγυα Οικονομία. Σχηματικά θα λέγαμε ότι δεν είναι ούτε Ιδιωτική ούτε Κρατική. Δηλαδή δεν βασίζεται ούτε στην ακολουθία Ιδιώτης - Κεφάλαιο - Κέρδος ούτε στην ακολουθία Κράτος - Δημόσια Εσοδα – Κοινωνικό Αποτέλεσμα.

Οι επιχειρήσεις της Κοινωνικής Οικονομίας στην Ευρώπη απασχολούν σήμερα 11 εκατομμύρια εργαζόμενους και απλώνονται σε όλες τις παραγωγικές διαδικασίες, από τους αγροτουριστικούς συνεταιρισμούς των χωριών έως τις μονάδες παραγωγής ενέργειας της Δανίας και την Ηθική Τράπεζα της Ιταλίας. Τα παραδείγματα είναι χιλιάδες. Μπορείτε να βρείτε πολλές πληροφορίες στο Διαδίκτυο κάτω από τον όρο “Social Enterprise”.

Στην Ελλάδα συνήθως ακούμε “συνεταιρισμός” και σκεφτόμαστε αγροτικούς συνεταιρισμούς ή τις εταιρείες λαϊκής βάσης ή περίεργα σχήματα που ξεκινούν ως ΕΠΕ και βασίζονται στην καλή πίστη των συνεταίρων. Λίγοι γνωρίζουν ότι υπάρχει νομικό πλαίσιο για νέου είδους συνεταιρισμούς που λέγονται Κοινωνικές Επιχειρήσεις.

Μια “ιδανική” αλλά όχι αναγκαία συνθήκη για τη δημιουργία Κοινωνικής Επιχείρησης είναι εκεί που το κεφάλαιο δεν επενδύει αλλά η εργασία μπορεί να το αντικαταστήσει. Είναι η περίπτωση της Ελλάδας και πιο πολύ των ελληνικών ΜΜΕ. Το βλέπουμε και στην Ελευθεροτυπία. Χωρίς την κρίση θα ήταν πολύ ευκολότερο να εμφανιστεί επενδυτής.

Οι επιχειρήσεις Τύπου βασίζονται στην εργασία και όχι στο κεφάλαιο. Είναι η δική μας δουλειά που τις δημιουργεί και τις στηρίζει. Οσο για την αξιοπιστία, που αποτελεί την κυρίως “προίκα” μιας επιχείρησης Τύπου, είναι φανερό ότι μια δημοκρατική συλλογική προσπάθεια διαθέτει πολύ περισσότερη από τον όποιον ιδιώτη μεγαλομέτοχο.

Μια Κοινωνική Επιχείρηση όπως αυτή των εργαζομένων της Ελευθεροτυπίας δημιουργείται με την αρχή: “Ενας άνθρωπος, μία ψήφος”. Δηλαδή κάθε μέλος του συνεταιρισμού, ανεξάρτητα από το ύψος της οικονομικής συμμετοχής του έχει μία μόνο ψήφο στις γενικές συνελεύσεις που είναι το ανώτερο όργανο του συνεταιρισμού. Οι θέσεις στη διοίκηση είναι ανακλητές και άμισθες.

Στο καταστατικό μας, φτιαγμένο ειδικά για Κοινωνική Επιχείρηση ΜΜΕ, προβλέπεται ότι διαφορετικοί άνθρωποι θα αποτελούν την διοικούσα επιτροπή που θα ασχολείται με τη διοίκηση της επιχείρησης και διαφορετικοί θα αποτελούν τη συντακτική ομάδα που θα διευθύνει δημοσιογραφικά το ΜΜΕ. Ακόμη προβλέπονται αυστηροί κανόνες δεοντολογίας και επιτροπή δεοντολογίας που θα ελέγχει την τήρησή τους.

Οι βασικοί στόχοι της Κοινωνικής Επιχείρησης είναι δύο:
1) Παραγωγή και διάθεση ανεξάρτητης δημοσιογραφικής ύλης
2) Δημιουργία θέσεων εργασίας

Λογικό είναι να δημιουργούνται δεκάδες ερωτήματα σχετικά με ένα πρωτόγνωρο εγχείρημα. Εχουμε κάνει ήδη ανοιχτές συναντήσεις όπου συζητήθηκαν όλα διεξοδικά. Μια Κοινωνική Επιχείρηση οφείλει να έχει διαφάνεια τόσο στις επιχειρηματικές κινήσεις της όσο και στην χρηματοδότηση.

Ωστόσο, δεν οφείλει να δίνει λογαριασμό για κινήσεις που δεν έχει κάνει, για προτάσεις μελών της, για σενάρια και υποθέσεις τρίτων. Ακόμη, επειδή θα πρέπει να λειτουργήσει στο ανταγωνιστικό περιβάλλον των ΜΜΕ, είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα δεχτεί επιθέσεις από ποικιλώνυμα συμφέροντα.

Μέλη της Κοινωνικής Επιχείρησης στην πρώτη φάση μπορούν να γίνουν οι εργαζόμενοι της Ελευθεροτυπίας τον Αύγουστο 2011, ανεξάρτητα με το είδος της εργασίας τους. Νέα μέλη, μετά τη δημιουργία της, εγγράφονται μόνο με απόφαση της Γενικής Συνέλευσης.

Τη Δευτέρα στις 14.00 έχουμε συνάντηση για υπογραφή του καταστατικού και τη συγκρότηση προσωρινής Διοικούσας Επιτροπής.

Οσοι εργαζόμενοι της Ελευθεροτυπίας ενδιαφέρονται και δεν έχουν πάρει ακόμη το καταστατικό μπορούν να το ζητήσουν με μέιλ στο yboyio[at]gmail.com ( όπου [at] = @ ) αναφέροντας όνομα και το τμήμα στο οποίο εργάζονταν.

Συναδελφικά

Γιάννης Μπογιόπουλος